ವರುಷದ ಮೊದಲ ಹಬ್ಬ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ
ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಸವಾಲು ಕನ್ನಡ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ವಿಜಯಪುರ
ಬರಹ - ರೇಷ್ಮಾ ಶೆಟ್ಟಿ
ಭಾರತವು ಹಬ್ಬಗಳ ತವರು. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಒಂದಿಲ್ಲೊಂದು ಹಬ್ಬವಿರುತ್ತದೆ ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಪುಷ್ಯ ಮಾಸದ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ದ್ವಾದಶಿಯಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತಾ ಬರಲಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರಕಾರ ಸೂರ್ಯನು ನಿರ್ಯಾಣ ಮಕರರಾಶಿಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುವ ದಿನವೇ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಬಹುತೇಕ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಜನವರಿ 14ರಂದೇ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತ
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪುಷ್ಯ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಉತ್ತರಾಯಣ ಪುಣ್ಯಕಾಲವೆಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕೇವಲ ಬದುಕುವುದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಈ ದಿನದಂದು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳದರೂ ಅವರಿಗೆ ಸ್ವರ್ಗ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭೀಷ್ಮ ದೇಹ ತ್ಯಜಿಸಲು ಉತ್ತರಾಯಣ ಕಾಲದವರೆಗೂ ಶರಶಯ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಸ್ಮರಣೆ ಮಾಡುತ್ತ ಕಾದಿದ್ದರು ಎಂಬ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.
ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಉತ್ತರಾಯಣ ಎಂದೇ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ. ಇಲ್ಲಿನ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶ ಗಾಳಿಪಟ ಹಾರಿಸುವುದು. ಲಕ್ಷಾಂತರ ಗುಜರಾತಿಗಳು ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಕನಿ, ಟೆರೆಸ್‌ನಿಂದ ಗಾಳಿಪಟ ಹಾರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣದ ಚಿತ್ತಾರ ಮೂಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಬಗೆಬಗೆಯ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಸವಿಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹಬ್ಬದಂದು ಚಿಕ್ಕಿ, ಉಂಧಿಯು, ಜಿಲೇಬಿಯಂತಹ ವಿಶೇಷ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನೂ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ʼಪೊಂಗಲ್‌ʼ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಆಚರಣೆ ಬಹಳ ವಿಶೇಷ. ಅನಾದಿಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇಲ್ಲಿ ಪೊಂಗಲ್‌ ಅನ್ನು ಬಹಳ ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿ ಪೊಂಗಲ್‌ ಅನ್ನು ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಶಾಲವಾದ ಬಯಲು ಅಥವಾ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ ಒಲೆ ಇರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪೊಂಗಲ್‌ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದು ತಮಿಳು ತಿಂಗಳಾದ ಮಾರ್ಗಜಿಯ ಕೊನೆಯ ದಿನ ಆರಂಭಗೊಂಡು ತಮಿಳು ತಿಂಗಳ ಥಾಯ್‌ನ ಮೂರನೇ ದಿನ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.ಅಸ್ಸಾಂನಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಬಿಹು ಅಂತಾರೆ
ಭೋಗಾಲಿ ಬಿಹು ಎಂದೂ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮಾಗ್‌ ಬಿಹು ಅಸ್ಸಾಮಿಯ ಸುಗ್ಗಿ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಇದು ಮಾಘ ತಿಂಗಳು ಅಂದರೆ ಜನವರಿ-ಫೆಬ್ರುವರಿ) ತಿಂಗಳ ಕೊಯ್ಲಿನ ಋತುವಿನ ಮುಕ್ತಾಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಹಬ್ಬ ಅಂಗವಾಗಿ ಆಚರಣೆಗಳು ಹಾಗೂ ದೀಪೋತ್ಸವ ಕೂಡ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹಬ್ಬದ ವಿಶೇಷ ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲೆಗಳಾದ ಟೆಕೇಲಿ ಭೋಂಗಾ (ಮಡಕೆ ಒಡೆಯುವುದು) ಮತ್ತು ಎಮ್ಮೆ ಕಾಳಗ ಕೂಡ ಹಬ್ಬದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕಾಂತ್ರಿಯನ್ನು ಲೋಹ್ರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಬಣ್ಣಗಳು ನೃತ್ಯ, ಸಂಗೀತ ಹಾಗೂ ದೀಪೋತ್ಸವಗಳ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಮಕ್ಕಳು ಮನೆ ಮನೆಗೆ ಹೋಗಿ ಲೂಟಿ (ಪಾಪ್‌ಕಾರ್ನ್‌, ಕಡಲೆಕಾಯಿ, ಬೆಲ್ಲ ಹೀಗೆ ಸಿಹಿ ತಿಂಡಿಗಳು) ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾ ದುಲ್ಹಭಟ್ಟಿ ಹಾಡುತ್ತಾರೆ. ಸಂಜೆ ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ದೀಪ ಬೆಳಗಿ ದೀಪದ ಸುತ್ತಲೂ ಭಾಂಗ್ರಾ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಶಿಮ್ಲಾದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಮಾಘ ಸಾಜಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಜನರಿಗೆ ಇದು ಮಾಘ ಮಾಸದ ಆರಂಭದ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಮಾಘ ಸಾಜಿಯಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಎದ್ದು ಕೊಳ, ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಲಾಗತುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ತಮ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆಯವರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಡು, ಜನಪದ ನೃತ್ಯ ದೊಂದಿಗೆ ಉತ್ಸವ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾತಿಗೆ ಕಿಚೇರಿ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಈ ದಿನ ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಪ್ರದೇಶ ಮಂದಿ ಅಲಹಾಬಾದ್‌, ವಾರಣಸಿ, ಹರಿದ್ವಾರದಂತಹ ಸ್ಥಳಗಳಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಸ್ನಾನ ನಂತರ ತಿಲ್‌ ಲಡ್ಡು ಅಥವಾ ಗುಡ್ ಲಡ್ಡು ಸೇವಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆ.ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಪೌಶ್‌ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಈ ಸುಗ್ಗಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಪೌಶ್‌ ಪರ್ಬನ್‌ ಎಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹೊಸದಾಗಿ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡಿದ ಭತ್ತ ಮತ್ತು ಖರ್ಜೂರದ ಸಿರಪ್ ಅನ್ನು 'ಖೆಜುರೆರ್ ಗುರ್' ಮತ್ತು 'ಪಾಟಲಿ' ರೂಪದಲ್ಲಿ 'ಪಿತಾ' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ವಿವಿಧ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಂಗಾಳಿ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಅಕ್ಕಿ ಹಿಟ್ಟು, ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ, ಹಾಲು ಮತ್ತು 'ಇದನ್ನು ಬಳಸಿ ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಖೆಜುರೆರ್ ಗುರ್' (ಖರ್ಜೂರ ಬೆಲ್ಲ). ಇಲ್ಲಿ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮೀದೇವಿಯನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಮೂರು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಹಬ್ಬ ನಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಬಿಹಾರ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಖಿಚಡಿ ಪರ್ವ್‌ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಪವಿತ್ರಸ್ನಾನ, ದೀಪೋತ್ಸವ, ಗಾಳಿಪಟ ಹಾರಿಸುವುದು ಜೊತೆಗೆ ಮಸೂರ ಬೇಳೆ, ಅಕ್ಕಿ, ಹೂಕೋಸು, ಬಟಾಣಿ ಮತ್ತು ಆಲೂಗೆಡ್ಡೆಗಳಿಂದ ತಯಾಋಿಸಿದ ಖಿಚಡಿ, ಚೋಖಾ (ಹುರಿದ ತರಕಾರಿಗಳು), ಆಚಾರ್‌ (ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ), ಹಪ್ಪಳ, ತುಪ್ಪ ಮುಂತಾದುವನ್ನು ಸೇವಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಕೇರಳದಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ , ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿ ಮಕರ ಜ್ಯೋತಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಶಬರಿಮಲೆ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ಮಕರ ವಿಳಕ್ಕು ( ಪೊನ್ನಂಬಲಮೇಡು ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಜ್ವಾಲೆ ) ನೋಡಲು ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಸೇರುತ್ತಾರೆ .
ಭಗವಾನ್ ಅಯ್ಯಪ್ಪ ಸ್ವಾಮಿಯು ಈ ಆಕಾಶ ದೀಪದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ತನ್ನ ಭಕ್ತರನ್ನು ಆಶೀರ್ವದಿಸುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದು ನಂಬಿಕೆ.ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಜನರು ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಸದ್ಭಾವನೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ತಿಲ-ಗುಡ್ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜನರು ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು "ತಿಳಗುಳ ಘ್ಯಾ, ಆಣಿ ಗೋಡ್-ಗೋಡ್ ಬೋಲಾ (ಟಿಲ್-ಗುಡ್ ಘ್ಯಾ, ಆನಿ ಗೋಡ್-ಗೋಡ್ ಬೋಲಾ)" ಎಂದರೆ, 'ಈ ಸಿಹಿ ಪದಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ಮತ್ತು ಹೇಳು' ಎಂದು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕೆಟ್ಟ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಮರೆತುಬಿಡುವುದು, ಘರ್ಷಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದು, ಸಿಹಿಯಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರಾಗಿ ಉಳಿಯುವುದು ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಆಲೋಚನೆ. ಮಹಿಳೆಯರು ಒಗ್ಗೂಡಿ ವಿಶೇಷ 'ಹಲ್ದಿ-ಕುಂಕುಮ' ಸಮಾರಂಭವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ "ಎಲ್ಲು ಬಿರೋದು" ಎಂಬ ಆಚರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು "ಎಳ್ಳು ಬೆಲ್ಲ" (ತಾಜಾ ಕತ್ತರಿಸಿದ ಕಬ್ಬು, ಎಳ್ಳು, ಬೆಲ್ಲ ಮತ್ತು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಬಳಸಿ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳು) ಕನಿಷ್ಠ 10 ಕುಟುಂಬಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಈ ಕನ್ನಡ "ಎಲ್ಲು ಬೆಲ್ಲ ತಿಂದು ಒಳ್ಳೆ ಮಾತಾಡಿ" ಎಂಬ ಮಾತು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ - " ಎಳ್ಳು ಬೆಲ್ಲದ ಮಿಶ್ರಣವನ್ನು ತಿಂದು ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಮಾತನಾಡು" ಎಂದರ್ಥ.
ರೈತರು "ಸುಗ್ಗಿ" ಅಥವಾ 'ಸುಗ್ಗಿಯ ಹಬ್ಬ' ಎಂದು ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಎತ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ಹಸುಗಳನ್ನು ವರ್ಣರಂಜಿತ ವೇಷಭೂಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಅಲಂಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. "ಕಿಚ್ಚು ಹಾಯಿಸುವುದು" ಎಂಬ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ರೈತರು ತಮ್ಮ ಎತ್ತುಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆಂಕಿಯ ಮೇಲೆ ಹಾರುತ್ತಾರೆ .
ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾತಿಯನ್ನು ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯು ಸುಗ್ಗಿಯ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಮೀಸಲಾದ ದಿನವಾಗಿದೆ.
ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಬಂತು ರತ್ತೋ ರತ್ತೋ
ಮನಸಲ್ಲಿ ಮನಸು ಬಿತ್ತೋ ಬಿತ್ತೋ
ಎಳ್ಳು ಬೆಲ್ಲ ಬೀರಾಯಿತು
ಕೊಟ್ಟು ತಗೋ ಮಾತಾಯಿತು
ಮುತ್ತಾಯಿತು ಮತ್ತಾಯಿತು.
